De recreatiebranche onder druk: Waarom een integrale visie juist nu essentieel is

De recreatiebranche heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Het pionieren is voorbij; professioneel ondernemerschap is noodzakelijk. Maar met de groeiende concurrentie en hoge investeringskosten is het cruciaal om te weten wat jouw bedrijf uniek maakt.

• Wat is jouw identiteit?
• Wie is jouw gast?
• Welke investeringen dragen echt bij aan jouw onderscheidend vermogen?

Een integrale visie geeft richting aan keuzes voor inrichting, voorzieningen en marketing. Het helpt om investeringen te doen die echt bijdragen aan de toekomst van het bedrijf.

Als recreatieondernemer draag je volledige verantwoordelijkheid, zowel financieel en moreel. Elke investering, elke keuze heeft impact. Moreel voel jij je vaak de verantwoordelijkheid voor jouw personeel en gasten. En bij familiebedrijven is er vaak een gevoel van morele verantwoordelijkheid voor de erfenis (het bedrijf). Soms botsen belangen: wat is financieel verstandig, wat is goed voor de gasten en medewerkers en hoe behoud je plezier in het ondernemen?

Een integrale visie brengt deze belangen in kaart en helpt bij het maken van doordachte keuzes. Het zorgt voor helderheid en rust.

Een recreatiebedrijf is kapitaalintensief, wat betekent dat investeringen relatief hoog zijn in verhouding tot de exploitatie. Vastgoed is een essentieel onderdeel van de bedrijfsvoering, omdat de exploitatie draait om het verhuren van accommodaties of kampeerplaatsen. Dit verschilt fundamenteel van bijvoorbeeld een adviesbureau, waar een eenvoudige investering in een computer volstaat.

De exploitatie en verdere ontwikkeling van een recreatiebedrijf bestaat uit verschillende onderdelen die elkaar beïnvloeden. Niet alles kan in één jaar worden gerealiseerd. Bovendien zijn de investeringen zo groot dat het niet haalbaar is om een project het ene jaar te realiseren en het jaar daarop alweer te vervangen. De levensduur van investeringen in het recreatieproduct ligt vaak tussen de 8 en 25 jaar. Over het algemeen geldt: hoe groter de investering, hoe langer deze moet meegaan.

Een integrale visie biedt inzicht in hoe de fysieke ontwikkeling van het bedrijf in fases kan worden verdeeld over meerdere jaren, zodat investeringen beter te dragen zijn. Dit voorkomt dat er keuzes worden gemaakt die uiteindelijk niet renderen.

De arbeidsmarkt staat onder druk. Vooral in de seizoensgebonden recreatiesector is het vinden en binden van goed personeel een uitdaging. Dit is al terug te zien op opleidingen waar nieuwe medewerkers kunnen worden klaargestoomd om bij jouw bedrijf te werken. Het aantal aanmeldingen voor deze opleidingen neemt al jaren af. Dat betekent dat het aantal potentiële medewerkers steeds kleiner wordt en dat de concurrentie daarin toeneemt.

Jongere generaties zoeken niet alleen een baan, maar een werkplek waar ze zich kunnen identificeren met de missie en visie van het bedrijf. Deze generatie heeft sterk de behoefte aan een doel in hun leven en werk. Ze willen weten waarom ze de dingen doen, die ze doen. Ze hebben de stip op de horizon nodig, zodat ze er ook op een eigen wijze vorm aan kunnen geven. En daarom vinden ze het belangrijk om zich te kunnen identificeren met hun werkgever.

Een integrale visie geeft perspectief, uitdaging en duidelijkheid voor jouw (nieuwe) medewerkers.

Mona Keizer heeft de knuppel in het hoenderhok gegooid. Permanente bewoning op recreatieparken (op basis van een persoongebonden beschikking) moet weer mogelijk worden voor mensen die voor mei 2024 al op een recreatiepark woonden. Echter dit staat haaks op de visie van veel gemeenten, het Riec en vitaliteitsorganisaties (Vitale Vakantieparken). Gemeenten worden hierdoor steeds kritischer in het beoordelen van ontwikkelingen in het Omgevingsplan (vroeger: Bestemmingsplan). Dit gaat beperkend werken in de ontwikkeling van recreatiebedrijven.

Een integrale visie toont aan dat er een heldere toekomststrategie is en helpt bij gesprekken met overheden. Het geeft duidelijkheid richting de overheid (gemeente/provincie) over jouw ambities met het bedrijf.

Overal waar meerdere mensen verblijven, speelt brandveiligheid een grote rol. Binnen de recreatiebranche is dit met name van belang bij de verschillende vaste overnachtingsvormen en grote faciliteiten, waar meerdere gasten tegelijkertijd aanwezig kunnen zijn. Vooral op oudere bedrijven met veel vaste plekken of verhuuraccommodaties is dit vaak nog een probleem, daar staan ze te dicht op elkaar. Dit vergroot het risico op snelle brandoverslag. Wettelijke voorschriften schrijven voor dat hier voldoende afstand tussen moet zitten.

Naast verzekeringsrisico’s speelt ook de persoonlijke aansprakelijkheid van de ondernemer een rol. Een integrale visie kan dienen als basis voor overleg met brandweer en gemeente, zodat brandveiligheid in stappen verbeterd kan worden.

Recreatiebedrijven zijn vaak grote grondeigenaren en daarmee direct afhankelijk van de mogelijkheden die hun terrein biedt. De invloed van klimaatverandering op deze terreinen wordt steeds groter. Droge periodes en extreme neerslag wisselen elkaar af en beïnvloeden het terrein. Dit stelt grotere eisen aan hoe het terrein wordt vormgegeven en in keuzes voor (inheemse) beplanting. Klimaatadaptatie wordt een steeds urgenter thema.

Ook hebben de klimaatveranderingen een steeds grotere invloed op de waterhuishouding op het eigen terrein. Waterschappen beheren het waterpeil in Nederland en stellen daarbij het algemeen belang boven het individuele belang. Vaak ligt de focus op waterafvoer in plaats van wateropslag, terwijl juist die opslag op eigen terrein essentieel kan zijn om droge periodes goed door te komen. Dit vraagt om een slimme inrichting van het terrein die rekening houdt met toekomstige klimaatontwikkelingen.

Klimaatadaptatie is niet alleen noodzakelijk, maar biedt ook kansen. Een recreatiebedrijf dat meebeweegt met de natuur kan zich hiermee juist onderscheiden. Een integrale visie laat zien hoe met deze aspecten om te gaan en wat de gevolgen zijn voor het park.

De staat van Natura 2000-gebieden is veel in het nieuws. De gestelde doelstellingen voor natuurbehoud worden niet gehaald en de bestaande rekenmethodieken en procedures staan op losse schroeven. Hoewel de toekomst van bepaalde regelgeving nog onzeker is, is een ding duidelijk: natuurbehoud zal een steeds belangrijkere rol gaan spelen. Dit geldt niet alleen voor beschermde gebieden, maar ook voor het eigen terrein van recreatiebedrijven.

Dit vraagt om een duidelijke visie op de impact van het bedrijf op de natuurlijke omgeving en hoe eventuele wijzigingen hierin doorwerken. Stikstofuitstoot blijft daarbij een cruciale graadmeter, waarop overheden de komende periode extra zullen letten. Daarom is het belangrijk om goed inzicht te hebben in de eigen rechten en om concreet te kunnen aantonen welke effecten het bedrijf heeft op de omgeving.

Een integrale visie helpt om deze aspecten in beeld te brengen, als basis voor het gesprek met de overheden.

Hoewel de overheid vaak als één geheel wordt gezien, bestaat deze in werkelijkheid uit verschillende afdelingen met eigen verantwoordelijkheden en belangen. Bij de exploitatie en ontwikkeling van een recreatiebedrijf krijg je te maken met diverse afdelingen, die soms zelfs tegenstrijdige eisen en regelgeving hanteren. Geen enkele afdeling heeft hiërarchische prioriteit boven een andere, wat betekent dat je aan alle gestelde eisen moet voldoen.

Dit maakt een integrale aanpak essentieel. De overheid verwacht dat ondernemers niet alleen oog hebben voor afzonderlijke eisen, maar een totaalvisie ontwikkelen waarin verschillende belangen samenkomen. Door dit goed te onderbouwen in een integrale visie, toon je aan dat je begrijpt hoe de overheid werkt en hoe jouw plannen aansluiten bij beleidsdoelstellingen.

Recreatiebedrijven krijgen te maken met steeds meer uitdagingen. Een individuele aanpak per probleem werkt niet efficiënt en kan zelfs kostenverhogend zijn. Een integrale aanpak is noodzakelijk. Dit begint met het in kaart brengen van alle knelpunten en kansen om vervolgens afwegingen en keuzes te maken die meerdere problemen tegelijk oplossen. Dit geeft een duidelijke toekomstvisie naar medewerkers en gasten en maakt een praatstuk naar overheden.